آیا وقت آن نرسیده که با واژه‌پردازها خداحافظی کنیم؟ (قسمت دوم)

در قسمت اول این مقاله، با تِک و لاتک آشنا شدیم. در این قسمت، مقایسه‌ای بین سیستم حروف‌چینی لاتک و واژه‌پردازها، به ویژه واژه‌پرداز مایکروسافت ورد انجام می‌دهیم.

مزایای لاتک

در یک واژه‌پرداز، همان‌طور که متن خود را وارد می‌کنید، برنامه، بلافاصله متن شما را در صفحه قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، هر آنچه که روی صفحه می‌بینید، همان است که آخر کار می‌گیرید. به این خاصیت واژه‌پردازها اصطلاحاً ‎‎WYSIWYG‎ می‌گویند که مخفف What ‎Y‎ou ‎S‎ee ‎I‎s ‎W‎hat ‎Y‎ou ‎G‎et است. این خاصیت، شاید در نگاه اول، مفید به نظر برسد؛ اما در حقیقت این طور نیست. یک کاربر واژه‌پرداز، هنگام وارد کردن متن خود، به جای فکر کردن به محتوای نوشته خود، مدام نگران ظاهر نوشته‌ خود است و به این فکر می‌کند که آیا ظاهر فعلی نوشته‌اش مناسب است یا خیر؛ اما در مقابل، در لاتک، کاربر در یک پنجره، متن خود را وارد می‌کند و در یک پنجره‌ دیگر، خروجی خود را می‌بیند. به عبارت دیگر، محتوا و ظاهر نوشته، از هم جدا هستند. بنابراین، کاربر لاتک، فقط روی محتوای نوشته‌ خود تمرکز می‌کند و ساخت خروجی آن‌ را به لاتک می‌سپارد.

به عنوان مثال، یک کاربر متوسط واژه‌پرداز ورد برای شروع یک بخش جدید، معمولاً دو بار کلید اینتر را برای ایجاد مقداری فاصله عمودی می‌زند؛ عبارت مثلاً ‎ ۲.۱ مقدمه را وارد می‌کند؛ سپس آن‌ را انتخاب می‌کند؛ اندازه فونتش را بزرگ‌تر می‌کند؛ نوع فونتش را تغییر می‌دهد و در آخر، دو بار دیگر، کلید اینتر را می‌زند. اما یک کاربر معمولی لاتک، فقط نیاز دارد که دستور

\section{مقدمه‎}

را وارد کند؛ چون لاتک، خودش مفهوم این دستور را می‌داند و همه کارهای گفته شده را به طور خودکار انجام می‌دهد. پس، یک کاربر واژه‌پرداز، همان هنگام وارد کردن متن، آن‌ را شکل‌دهی هم می‌کند. در حالی‌ که کاربر لاتک، فقط متن را وارد می‌کند و بقیه کار را به لاتک می‌سپار‎د.

 در نگاه اول، ممکن است حروف‌چینی یک نوشته‌ ۱-۲ صفحه‌ای با یک واژه‌پرداز راحت‌تر از لاتک به نظر برسد؛ اما بدون شک، حروف‌چینی یک نوشته‌ی ۱۰ صفحه‌ای با یک واژه‌پرداز کار سختی خواهد بود؛ چون در یک نوشته‌ بلند، مدام باید مراقب مثلاً فاصله بین بخش‌ها و متن‌‌های قبل و بعد از آن‌ها باشید که در کل نوشته، یکسان باقی بماند. به علاوه، اگر در متن خود، قسمت‌هایی مانند «فهرست مطالب»، «فهرست اشکال»، «فهرست جداول»، «واژه‌نامه»، «نمایه»، «مراجع» و… هم داشته باشید، باید آن‌ها را به صورت دستی وارد کنید که وارد کردن و بروز کردن آن‌ها وقت زیادی می‌گیرد. در صورتی که در لاتک، همه این قسمت‌ها به طور کاملاً خودکار ایجاد می‌شوند.

البته نباید این نکته را هم از قلم انداخت که ورد نیز امکانات مشابهی برای ایجاد این قسمت‌ها دارد؛ اما یقیناً این اعمال در لاتک، راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود.
مساله مهم دیگر در مورد ورد این است که ورد بعضی مواقع، رفتاری غیرمنطقی و عجیب و غریب از خود نشان می‌دهد. به عنوان مثال، گاهی وقت‌ها پیش می‌آید که بخواهید شکلی را انتهای صفحه قرار بدهید؛ اما با وجود اینکه فضای کافی هم برای قرار دادن آن شکل وجود دارد، ورد اجازه‌ این کار را به شما نمی‌دهد یا مثلاً در سندی که پر از شکل و جدول است، بعد از اینکه همه چیز را مرتب و شکل‌ها و جدول‌ها را سر جای خود قرار می‌دهید، مجبور می‌شوید جمله‌ای را به جایی اضافه یا کم کنید. اما ناگهان متوجه می‌شوید که یکی از شکل‌ها بدون اجازه شما جای خود را عوض می‌کند و با جابجا شدن جای این شکل، می‌بینید که جای همه‌ شکل‌ها و جدول‌ها تا آخر سند، تغییر می‌کند و چاره‌ای ندارید جر اینکه دوباره جای همه‌ آن‌ها را مرتب کنید. در مقابل، در لاتک چون به طور منطقی و هوشمندانه‌ای نوشته و برنامه‌ریزی شده است، با این گونه مشکلات روبرو نمی‌شوید. در لاتک، با اینکه بسیاری از کارها به طور خودکار انجام می‌شود، می‌توانید روی تمام قسمت‌های سند خود از جمله محل قرار گرفتن شکل‌ها و جدول‌ها، کنترل کامل داشته باشید. به عبارت دیگر، چون در لاتک، شکل‌ها و جدول‌ها را با دستورات خاصی وارد می‌کنید، شکل‌ها و جدول‌ها همیشه همان جایی که شما دستور داده‌اید، می‌مانند.

مشکل دیگری که معمولاً در واژه‌پرداز ورد، هنگام کار با سندهای پر از شکل و جدول با آن مواجه می‌شوید، پیغام اتمام حافظه از جانب ورد است. در این حالت، برنامه قفل می‌کند و یا به جای فرمول‌ها، خطوط صلیبی‌شکل قرمز رنگی به نمایش در ‌می‌آیند. در این حالت، تنها راه‌حل این است که سند خود را به تکه‌های کوچک‌تر تقسیم کنید که این خود باعث می‌شود مجبور شوید بعضی از شماره‌گذاری‌هایی که در سند وجود دارند را به طور دستی انجام دهید.

در قسمت‌های بعدی، مزیت‌های دیگر لاتک نسبت به مایکروسافت ورد را بیان می‌کنیم.

منابع: +، + و +
لینک ثابت: https://panevis.ir/?p=109