آمار تعداد بازدیدهای نوشته‌هایی که با موضوع نشانه‌گذاری در این وبلاگ منتشر شده است، نشان می‌دهد که این نوشته‌ها مورد توجه خوانندگان عزیز قرار گرفته است. به همین خاطر، در این نوشته هم با همدیگر با کاربرد علامت خط فاصله (-) آشنا می‌شویم:
کاربرد علامت خط فاصله
۱. جدا کردن دو کلمه که دو جنبه مختلف از یک منظور را نشان می‌دهد:
مباحث هنری-ادبی علاقه‌مندان خاص خود را دارد.
۲. برای نشان دادن فاصله زمانی و مکانی به معنای «تا» و «به»:
امشب قطار تهران-مشهد با تاخیر می‌آید.
۳. برای نشان دادن حد فاصل دو عدد (صفحه، تاریخ):
سال‌های ۱۳۴۰-۱۳۴۵ بسیار خاطره‌انگیز بودند.
دقت داشته باشید که عدد کوچک‌تر باید سمت راست قرار گیرد.
۴. در آغاز متن‌های گفتگویی (نمایشی، تلفنی و داستانی) به جای نام گوینده و برای پرهیز از تکرار نام‌ها:
– چرا دیر کردی؟
– ماشین گیرم نیامد.
۵. در دو طرف جمله‌های معترضه (اغلب طولانی و تاکیدی):
این استدلال او -که غیرقابل انکار بود- همه را مجاب کرد.
۶. برای شکستن یا تقطیع واژگان به هجاهای آن برای مقاصد مختلف:
پیش‌دانشگاهی چند بخش است: پیش – دان – ـِش – گاه – یی
مَ – مَ – مَن هم مِ – مِ – مثلِ تُـ تُ – تو (انعکاس لکنت زبان در نوشتار)
۷. میان اجزای برخی ترکیب‌ها که تلفظ یا خوانش آن‌ها دشوار است:
پیمان گِس-گلشاییان
۸. برای تقسیم‌بندی یا ذکر گیرندگان نامه:
گیرندگان:
– رئیس محترم دانشگاه
– معاون محترم پژوهشی
– کارگزینی هیئت علمی
این دانشگاه سه دانشکده دارد:
– دانشکده علوم انسانی
– دانشکده فنی مهندسی
– دانشکده علوم پایه
در نوشته‌های بعدی این وبلاگ، باز هم درباره کاربرد نشانه‌های نگارشی خواهم نوشت. اگر می‌خواهید از انتشار این نوشته‌ها باخبر شوید، می‌توانید به طور رایگان، مشترک خوراک «پانویس» شوید و یا برای اشتراک ای‌میلی، ای‌میل خود را در کادر زیر وارد و ثبت کنید:
دقت داشته باشید که برای فعال‌سازی اشتراک ای‌میلی، باید ای‌میلی که از طرف وبلاگ برای‌تان فرستاده می‌شود را تأیید کنید.
منبع: کتاب «راهنمای ویراستاری و درست‌نویسی»
لینک ثابت: https://panevis.ir/?p=1365
سلام
عالی بود توضیحات. سپاس.
در عبارات معترضه «ـ» را به کلمه قبل و بعد می چسبانند، اما در موارد بسیاری می بینیم که فاصله می گذارند:
این استدلال او – که غیرقابل انکار بود – همه را مجاب کرد.
واقعا ای کاش این سلیقه ای عمل کردن ها را کنار بگذاریم.
به نظر من باید این‌جوری باشه:
این استدلال او –که غیرقابل انکار بود– همه را مجاب کرد.
برای گذاشتن خط فاصله از کدوم دکمه باید استفاده کرد. منظورم اینه که از کنترل + ت یا از دش بالای کیبورد؟ اگه بخوایم مثلا بگیم فرهنگی ـ اجتماعی. یا فرهنگی – اجتماعی؟ کدوم درسته
از خط تیره ردیف اعداد صفحه کلید.
درود. اگر ممکنه در مورد | هم یک توضیحی بفرمایین. برای مثال زیر متن یک شعر از یک نویسنده، کدام شکل درست است؟ و اینکه کاربرد | در کجاست؟ سپاس.
“احمد شاملو – هوای تازه – فراقی”
یا
“احمد شاملو | هوای تازه | فراقی”
سعی میکنم در موردش بنویسم.
یک نکته که شاید ذکرش لازم باشه اینه که در کیبورد استاندارد فارسی بین خط فاصله و علامت منها تفاوت وجود داره. خط فاصله – و منها − هست. فکر میکنم توی انگلیسی این تفاوت وجود نداشته نباشه.
ممنونم از همه مطالبتون که کمک می‌کنند ما درست‌تر بنویسیم.
سلام نکته خوبی گفتین . خط فاصله رو باید با کنترل + ت بذاریم؟
سلام.
مرحبا! بسیار جالب بود.متشکرم از مطلب خوبتون!
ان شاء الله همینجوری روز به روز مطالب بهتر و بهتری قرار بدید…
مرسی ولی احیانا اینو از کتاب زبان فارسی اول دبیرستان ور نداشتین؟
منبع نوشته در آخر نوشته اومده.
ولی برای بعضی کلمات، اگر شناسه بدون نیم‌فاصله به کار بره، اون وقت خوندن‌شون کمی مشکل میشه.
مثلاً: این کشورها صادرکننده‌ی نفتند.
الان کتاب دستور خط فرهنگستان زبان رو نگاه کردم. در صفحه ۲۵ به این موضوع پرداخته شده. این موضوع رو به صورت آنلاین هم می‌تونید در اینجا ببینید.
طبق کتاب دستور فرهنگستان، باید بنویسیم «مخرب‌اند»، «پاک‌اند»، «نفت‌اند»، «خسته‌اند» و…
بنابراین طبق همین قواعد فرهنگستان عمل کنید. منبع گفته‌های قبلی من، کتاب‌های استادان ادبیات بود.
یعنی، به جای مخرب‌اند، باید نوشت مخربند؟
بله. مثال‌های دیگه که درست هستند: خوشحالید، نگرانید، حادند (حاد هستند). بدیهیه که کلماتی که به «و» یا «ه» ختم می‌شن، از این قاعده مستثنی هستند. مثال: خانه‌اند (خانه هستند).
البته این هم در نظر داشته باشید که در این مورد، اختلاف نظر هم وجود داره.
سلام.
یه سؤالی در رابطه با شناسه‌ی فعل‌ها برام پیش اومده. مثلاً، خیلی جاها هست که می‌بینم می‌نویسن: می‌بینیم، می‌خوابند، می‌نوشید، و از این قبیل. اما جاهای دیگه می‌بینم که این‌طوری می‌نویسن: مخرب‌اند، شیرین‌اند، کسل‌ایم، بی‌طاقت‌اید و…
چرا بعضی جاها از نیم‌فاصله استفاده میشه؟ بالأخره، کدومش درسته؟
اگر دقت کنید، می‌بینید که کلمات دسته اول، همگی فعل هستند؛ در حالی که دسته دوم، همگی صفت هستند. به نظر من دسته دوم، اشتباه هستند.
سلام
یک سوال: برای نوشتن نامه اداری بهتر است از چه فونتی استفاده کنیم و اینکه چه سایزی( عنوان و متن نامه)
ممنون.
از فونت‌های رسمی مثل XB Zar یا XB Niloofar یا Yas و با اندازه ۱۲ پوینت.
سلام.
با تشکر از مطالب مفید و آموزنده ی شما، گمونم واژه ی «قواعد» جمع مکسر «قاعده»، به معنی «اساس و پایه» هست، و بنابراین نوشتن اون به شکل «قوائد» اشتباهه.
ارادتمند
شریف
خیلی ممنون. اصلاح شد.
اگه بخوایم بنویسیم «دوسه‌بار» یا «یکی‌دوبار»، همین‌طوری باید بنویسیم، یا باید خط فاصله به کار ببریم؟
یعنی: یکی-دوبار
فکر میکنم «دو سه بار» درست باشه؛ چون اگر این کلمه‌ها توی دو خط یا حتی توی دو صفحه قرار بگیرند، مشکلی پیش نمی‌آد.
سلام.
ببخشید، یه سؤالی داشتم در مورد کلماتی که با «واو» به هم وصل می‌شن؛ مثل سر و صدا، جست و خیز، حمل و نقل، کم و کسری و…
می‌خواستم ببینم این نوع کلمات، باید با نیم‌فاصله کنار هم قرار بگیرن یا نه. یعنی، این‌جوری: سروصدا، جست‌وخیز، حمل‌ونقل، کم‌وکسری و…
خیلی جاها دیدم که با نیم‌فاصله کنار هم قرار می‌گیرن. برای کلماتی مثل «جست‌وجو» یا «گفت‌وگو» و امثال اینا، می‌دونم که باید با نیم‌فاصله کنار هم باشن، اما در رابطه با بقیه‌ی کلمات، نمیدونم. ممنون می‌شم راهنمایی‌ام کنید.
فکر میکنم باید نیم‌فاصله باشه. البته الان بیشتر تحقیق میکنم و اگر به نتیجه خلاف این برسم، به ای‌میل‌تون می‌فرستمش.
من گاهی در نوشته هام از علامت خط فاصله برای اضافه کردن اطلاعات استفاده می کنم
مثلا
S: یک ماتریس قطری-diagonal- است که عناصر روی قطر اصلی آن مقدار ویژه های ماتریس کوواریانس-$$\Sigma$$- می باشند.
به نظر شما آیا این کاربرد درست است؟
درست نیست. جای معادل لاتین کلمات فارسی‌ای که اسم خاص نیستند، توی واژه‌نامه انتهای کتاب یا پایان‌نامه هستش. علاوه بر این، اگر کلمه لاتین، یه اسم خاص مثل Ali باشه، باید به صورت پانویس، پایین صفحه قرار بگیره.
ممنون از پاسخ خوبتون
پاسخ شما در مورد کتاب و پایان نامه درست است
در مورد نوشته های غیر رسمی تر مثل وبلاگ چکار باید کرد؟
فکر کتم در مورد معادل انگلیسی کلمه ها میشه توی پرانتز نوشت مثل جمله زیر ولی در مورد اضافه کردن اطلاعات نمیدونم. در زبان انگلیسی معمولا از دو ویرگول استفاده میشه (از نظر زبان شناسی بهش appositive میگن اگر اشتباه نکرده باشم)
S یک ماتریس قطری (diagonal)،همه ی عناصر غیر از قطر اصلی صفر ،است.
باز هم ممنون از توجهتون.
توی این نوع نوشته‌ها، چون چیزی به اسم واژه‌نامه نداریم، باید معادل لاتین کلمات رو توی پرانتز بذاریم. این کلمات می‌تونه هم اسم عام باشه و هم اسم خاص. من خودم توی همین وبلاگ و یا فروم‌هایی که توشون فعالیت میکنم، از پرانتز استفاده میکنم. برای اطلاعات بیشتر، پست کاربرد علامت پرانتز یا کمانک در نوشتار رو ببینید.
اگر اون اطلاعات، یه جمله معترضه باشه، باید از خط فاصله استفاده کنید. در غیر این صورت، باید از پرانتز استفاده کنید.
فکر نمی‌کنم. میشه یه منبع معرفی کنید؟
ممنون از پاسختون
toefl pbt longman, 2003, page 101-102
“Sally, the best student in the class, got an A on the exam”
An appositive is a noun that comes before or after another noun and generally set off from the noun with comas.
حق با شماست؛ البته گاهی اوقات در زبان انگلیسی، عبارت‌های وصفی رو با علامت خط فاصله هم جدا می‌کنن.
این هم باید در نظر بگیریم که در بعضی از مواقع، قوائد نشانه‌گذاری در زبان فارسی و انگلیسی با همدیگه تفاوت دارن.
موارد ۳ و ۵ اشتباه است. در مورد ۳ باید en dash استفاده کرد و در مورد ۵ em dash نه یک dash خالی.
متاسفانه توی منبع این پست، فقط از علامت – استفاده شده که فکر میکنم به خاطر کم‌دقتی تایپیست یا حروف‌چین این کتاب بوده.
از طرفی همون‌طور که می‌دونید، کاربرد بعضی از اصول نشانه‌گذاری در بین زبان فارسی و انگلیسی تفاوت داره. به عنوان مثال، در زبان انگلیسی وقتی چند کلمه رو با علامت کاما از همدیگه جدا می‌کنیم، قبل از کلمه آخر، هم از کاما و هم از and استفاده می‌کنیم:
در صورتی که در همچین موقعیتی در زبان فارسی، کامای آخر رو حذف و فقط از «و» استفاده می‌کنیم:
«من ریاضی، فیزیک، شیمی و تاریخ را دوست دارم.»
با این توضیحات، خیلی دوست دارم بدونم قواعدی که گفتید، آیا در زبان فارسی هم صادق هست یا نه.
سلام.
با سپاس از شما به خاطر مطالب زیبایتان.
سؤالی داشتم و آن اینکه:
فاصله‌ی علامت خط فاصله در وسط جمله، از کلمات قبل و بعد خود چگونه است؟ آیا از کلمه قبل (یا بعد) خود فاصله دارد؟ مثلاً درست است که بنویسیم روش نیوتن-رافسون؟ (بدون فاصله از کلمات قبل و بعد)
یا باید بنویسیم روش نیوتن – رافسون؟ (با یک فاصله از کلمات قبل و بعد)
در کتاب «راهنمای ویراستاری و درست‌نویسی، به این موضوع اشاره نشده؛ اما به نظر من، ترکیب «نیوتن-رافسون» درست هستش؛ چون اگر قبل و بعد خط فاصله، فاصله وجود داشته باشه، کلمات اطراف این علامت، در جاهایی مثل انتهای خط‌ها و ابتدای خط‌ها، از هم جدا می‌شن که زیاد جالب نیست. مشکل وقتی حادتر میشه که همچین ترکیبی در انتهای خط آخر یه صفحه قرار بگیره. در این حالت، مثلاً کلمه «نیوتن» در یه صفحه و «- رافسون» در صفحه بعد قرار می‌گیره.
درود. ولی حتی در این حالت وقتی به انتهای سطر می‌رسیم علامت دش جا می‌ماند و کلمه به سطر بعد منتقل می‌گردد.
توی ویرایش نهایی می‌تونین جمله‌بندی نوشته رو تغییر بدین.