چند وقت پیش دو پست خوب در مورد اچ‌آی‌وی و ایدز توی سایت مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا و سرویس ملی سلامت انگلیس دیدم که خیلی ساده در مورد اچ‌آی‌وی و راه‌های انتقالش و همچنین ایدز توضیح داده بودن. تصمیم گرفتم ترجمه‌شون کنم و توی اینستاگرامم و اینجا منتشرش کنم.
اچ‌آی‌وی (HIV) که مخفف Human Immunodeficiency Viruses هستش، ویروسیه که به سیستم ایمنی بدن مخصوصاً سلول‌های CD4 حمله می‌کنه و با گذشت زمان تعداد خیلی زیادی از این سلول‌ها رو تخریب می‌کنه؛ طوری که بدن دیگه نمی‌تونه با عفونت‌ها و بیماری‌ها بجنگه. در حال حاضر هیچ واکسن و درمان کاملی برای اچ‌آی‌وی وجود نداره؛ اما مبتلایان با مصرف داروهای کنترل‌کننده می‌تونن به اندازه افراد سالم عمر کنن.
۲ تا ۴ هفته بعد از ابتلا، بیشتر مبتلایان علائمی شبیه آنفلوانزا رو تجربه می‌کنن که تا چند هفته ادامه پیدا می‌کنه. اگه فرد مبتلا از داروهای کنترل‌کننده استفاده نکنه، مرحله دوم بیماری تا ۱۰ سال یا بیشتر ادامه پیدا می‌کنه و اگه استفاده کنه، تا چند دهه می‌تونه زنده بمونه.
اچ‌آی‌وی و ایدز
سومین و آخرین مرحله HIV، ایدز (AIDS) هستش که مخفف Acquired Immune Deficiency Syndrome می‌شه و وقتی اتفاق می‌افته که تعداد سلول‌های CD4 از حد مشخصی کمتر می‌شن و فرد به بیماری‌هایی مبتلا می‌شه که بدن یه فرد سالم به راحتی می‌تونه اونا رو دفع کنه. بدون اقدامات درمانی، فرد دارای ایدز حدود ۳ سال عمر می‌کنه.
ایدز قابل انتقال نیست!
ایدز برخلاف اچ‌آی‌وی قابل انتقال نیست! چون اچ‌آی‌وی همون‌طور که از اسمش معلومه، یه نوع ویروسه؛ اما ایدز یه سندرمه؛ یعنی مجموعه‌ای از نشونه‌ها که می‌گه یه اختلال خاصی در بدن وجود داره. اگه مثلاً خون یه فرد مبتلا به ایدز به یه فرد سالم تزریق بشه، اون فرد سالم از همون اول مبتلا به ایدز نمی‌شه؛ بلکه فقط ویروس اچ‌آی‌وی به بدنش منتقل و مبتلا به اچ‌آی‌وی می‌شه. حالا اگه از داروهای کنترل‌کننده استفاده نکنه، سیستم ایمنی بدنش کم‌کم دچار آسیب خیلی شدید می‌شه؛ طوری که اچ‌آی‌ویش بعد از حدود ۱۰ سال به ایدز تبدیل می‌شه. ایدز آخرین مرحله اچ‌آی‌وی می‌شه.
راه‌های انتقال اچ‌آی‌وی
اچ‌آی‌وی از چند طریق منتقل می‌شه که در زیر اون‌ها رو می‌بینیم.
راه‌های اصلی انتقال اچ‌آی‌وی
– سکس مقعدی
– سکس واژینال
– استفاده مشترک از سرنگ آلوده
راه‌های کمتر شایع
– از مادر مبتلا به نوزاد در حین بارداری، زایمان و شیردهی
– از بیماران مبتلا به پرسنل درمانی توسط تجهیزات پزشکی مثل سرنگ و وسایل جراحی
راه‌های نادر
– سکس دهانی
– فراورده‌های خونی و پیوند عضو آلوده
– خوردن غذایی که توسط مثلاً مادر مبتلا برای نوزاد جویده شده؛ در صورتی که خون آلوده از دهان مادر با غذا قاطی بشه.
– گاز گرفته شدن؛ طوری که پوست زخم بشه.
– تماس با مایعات مقعدی و واژینال و غشای مخاطی
– وسایل تتو و پیرسینگ در صورتی که درست استریلیزه نشن یا یک‌بار مصرف نباشن.
– بوسیدن فرانسوی؛ در صورتی که هر دو نفر دهن‌شون زخم داشته باشه.
راه‌های عدم انتقال اچ‌آی‌وی
اچ‌آی‌وی از این راه‌ها منتقل نمی‌شه:
– پشه، کنه و بقیه حشرات
– بزاق دهان، اشک، ادرار یا عرقی که با خون آلوده قاطی نشده باشن.
– بغل کردن، بوسیدن معمولی، لمس، دست دادن، قاشق، چنگال، لیوان، حوله، حمام و توالت مشترک
راه‌های عدم انتقال اچ‌آی‌وی
داشتن یه بیماری مقاربتی دیگه مثل سوزاک و سفلیس می‌تونه احتمال انتقال یا گرفتن HIV رو در سکس محافظت‌نشده تا ۳ برابر بیشتر کنه. همچنین مصرف الکل و موادی مثل اکستازی می‌تونه احتمال انتقال HIV رو بیشتر کنه؛ چون این مواد قدرت تصمیم‌گیری فرد رو مختل و اون رو بی‌پرواتر می‌کنن و همین ممکنه باعث سکس محافظت‌نشده بشه. علاوه بر این مردهایی که ختنه شدن، نسبت به ختنه‌نشده‌ها با احتمال کمتری مبتلا به اچ‌آی‌وی می‌شن. دقت داشته باشین که ختنه مردها خطر گرفتن اچ‌آی‌وی در زن‌ها رو کم نمی‌کنه.
تست اچ‌آی‌وی
تنها راه تشخیص اچ‌آی‌وی انجام تست اچ‌آی‌وی هستش. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا پیشنهاد می‌کنه هر فرد ۱۳ تا ۶۴ ساله حداقل یک بار توی عمرش باید تست اچ‌آی‌وی بده. افرادی که سکس واژینال یا مقعدی با پارتنری که اچ‌آی‌وی داره، داشتن یا افرادی که از سرنگ مشترک برای تزریق مواد استفاده کردن یا افرادی که در قبال مواد یا پول، سکس داشتن و به طور کلی افرادی که بیشتر در معرض خطر هستن، باید حداقل سالی یک بار تست اچ‌آی‌وی بدن. بعضی از این افراد باید هر ۳ تا ۶ ماه یک بار تست بدن. همچنین قبل از اولین سکس با پارتنر جدید باید با پارتنرتون در مورد سابقه سکس و مصرف موادتون صحبت کنین؛ وضعیت داشتن/نداشتن اچ‌آی‌وی‌تون رو بگین و انجام تست اچ‌آی‌وی و اطلاع از جوابش رو مدنظر قرار بدین.
انواع تست‌های اچ‌آی‌وی
به طور کلی ۳ نوع تست اچ‌آی‌وی وجود داره: تست‌های اسید نوکلئیک (nucleic) یا NAT، تست‌های آنتی‌ژن/آنتی‌بادی و تست‌های آنتی‌بادی. این تست‌ها از طریق نمونه خون از سیاهرگ یا انگشت یا مایع دهانی (oral fluid) یا ادرار گرفته می‌شن. بعضی‌هاشون خیلی گرونن و بعضی‌ها ارزون و مرسوم و سریع. نتیجه بعضی‌هاشون چند روز و نتیجه بعضی‌های دیگه در عرض ۲۰ تا ۳۰ دقیقه بعد از نمونه‌گیری مشخص می‌شه.
نکته مهمی که باید بهش توجه بشه، اینه که هیچ‌کدوم از تست‌های اچ‌آی‌وی نمی‌تونه بلافاصله بعد از آلودگی، اچ‌آی‌وی رو تشخیص بده! اگه فکر می‌کنین توی ۷۲ ساعت گذشته در معرض اچ‌آی‌وی بودین، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنین تا براتون داروهای موسوم به post-exposure prophylaxis یا PEP تجویز کنن.
به زمان بین وقتی که یه فرد ممکنه در معرض اچ‌آی‌وی قرار گرفته باشه و وقتی که تست اچ‌آی‌وی می‌تونه با اطمینان بگه که فرد ویروس رو داره یا نه، دوره روزنه‌ای (window period) می‌گن. این دوره از فرد به فرد متفاوته و به نوع تستی که برای تشخیص اچ‌آی‌وی استفاده شده، بستگی داره. تست‌های اچ‌آی‌وی بین ۱۰ تا ۹۰ روز بعد از ابتلا می‌تونن تشخیص بدن که فرد اچ‌آی‌وی داره یا نه! اگه بعد از قرار گرفتن در یک معرض بالقوه اچ‌آی‌وی تست دادین و تست‌تون منفی شد، دوباره بعد از دوره روزنه‌ای تست بدین. یادتون باشه فقط وقتی می‌تونین مطمئن باشین که اچ‌آی‌وی-منفی هستین که ۱. آخرین تست‌تون بعد از دوره روزنه‌ای باشه. ۲. طی دوره روزنه‌ای در یک معرض بالقوه اچ‌آی‌وی نبودین. اگه یک معرض بالقوه اچ‌آی‌وی داشتین، نیاز دارین دوباره تست بدین.
تقریباً همه آزمایشگاه‌ها آزمایش اچ‌آی‌وی انجام می‌دن؛ اما توی مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری شهرها، آزمایش اچ‌آی‌وی به صورت رایگان و محرمانه انجام می‌شه. توی گوگل اگه سرچ کنین، آدرس این مراکز رو توی شهرتون پیدا می‌کنین.
مثبت شدن تست اچ‌آی‌وی
اگه تست اچ‌آی‌وی‌تون مثبت شد، محض اطمینان باید یه بار دیگه تست بدین. اگه بار دوم هم مثبت شد، معنیش اینه که اچ‌آی‌وی دارین یا اچ‌آی‌وی-مثبت هستین. خیلی مهمه که به محض مثبت شدن، مراقبت‌های پزشکی رو شروع کنین. درمان Antiretroviral یا ART به همه افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی پیشنهاد می‌شه؛ صرف نظر از اینکه چه مدت از ابتلاشون گذشته یا وضعیت سلامتی‌شون چه جوریه. داروی اچ‌آی‌وی مقدار ویروس موجود در بدن رو به سطح خیلی پایینی کاهش می‌ده. این دارو همچنین لود ویروسی (viral load) رو چنان پایین میاره که تست اچ‌آی‌وی دیگه نمی‌تونه ویروس رو تشخیص بده. به این وضعیت لود ویروسی غیرقابل تشخیص می‌گن. علاوه بر این داروی اچ‌آی‌وی پیشرفت اچ‌آی‌وی رو کند می‌کنه و به محافظت از سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنه. اگه طبق دستورالعمل پزشک دارو رو مصرف کنین و یک لود ویروسی غیرقابل تشخیص بگیرین و این وضعیت رو نگه دارین، می‌تونین برای سال‌های سال سالم بمونین. داشتن یک لود ویروسی غیرقابل تشخیص همچنین به جلوگیری از انتقال ویروس به دیگران کمک می‌کنه. به عنوان مثال اگه یک لود ویروسی غیرقابل تشخیص داشته باشین، به طور موثری ریسک انتقال اچ‌آی‌وی به یک پارتنر اچ‌آی‌وی-منفی از طریق سکس ندارید؛ پس داشتن اچ‌آی‌وی به معنی پایان زندگی نیست.
به‌روزرسانی در ۱۰ بهمن ۱۴۰۰: واکسن آزمایشی اچ‌آی‌وی شرکت مودرنا وارد فاز کارآزمایی بالینی شد! توی این فاز ۵۶ فرد بزرگ‌سال سالم اچ‌آی‌وی-منفی شرکت می‌کنن. مودرنا توی ساخت این واکسن از همون تکنولوژی mRNAی به‌کار رفته در ساخت واکسن کروناش استفاده کرده.
منابع:
-
- https://www.cdc.gov/hiv
- https://www.nhs.uk/conditions/hiv-and-aids
- https://www.cdc.gov/hiv/basics/hiv-testing/getting-tested.html
- https://www.cdc.gov/hiv/basics/hiv-testing/test-types.html
- https://www.cdc.gov/hiv/basics/hiv-testing/positive-hiv-results.html
- https://www.webmd.com/hiv-aids/news/20220128/moderna-hiv-vaccine
اگر می‌خواهید از انتشار نوشته‌های بعدی پانویس باخبر شوید، می‌توانید به طور رایگان، مشترک خوراک پانویس، اینستاگرام من و یا کانال تلگرام پانویس شوید و یا برای اشتراک ای‌میلی، ای‌میل خود را در کادر زیر وارد و ثبت کنید:
دقت داشته باشید که برای فعال‌سازی اشتراک ای‌میلی، باید ای‌میلی که از طرف وبلاگ برای‌تان فرستاده می‌شود را تأیید کنید.
لینک ثابت: https://panevis.ir/?p=2430
خیلی ممنونم از این اطلاعات مفید